29 lis Podwójne odszkodowanie za naruszenie praw autorskich zgodne z Konstytucją
Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 5 listopada 2019 r. (sygn. akt P14/19) uznał, że odszkodowanie za naruszenie autorskich praw majątkowych w wysokości podwójnego wynagrodzenia za korzystanie z utworu jest zgodne z Konstytucją.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.
W wyroku z 23 czerwca 2015 r. (sygn. akt SK 32/14) Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 79 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, umożliwiający dochodzenie odszkodowania za zawinione naruszenie praw autorskich w wysokości trzykrotności należnego wynagrodzenia jest niezgodny z Konstytucją. W mocy pozostał natomiast przepis dotyczący odszkodowania w wysokości dwukrotnej wartości wynagrodzenia, gdy naruszenie jest niezawinione.
Od tego czasu trwał spór, co do możliwości zasądzenia dwukrotności wynagrodzenia. Z jednej strony podnoszono, że z treści wyroku Trybunału w sprawie SK 32/14, nie można wyprowadzić konkluzji dotyczącej niezgodności z Konstytucją również dwukrotności wynagrodzenia. Zwolennicy tego poglądu twierdzili dodatkowo, że ograniczenie kwoty ryczałtowego odszkodowania do jednokrotności stosownego wynagrodzenia godziłoby w zasadę, że sprawca naruszeń cudzych praw autorskich nie może znajdować się w lepszej sytuacji niż podmiot, który korzysta legalnie z twórczości autorskiej innych. Z drugiej zaś strony argumentowano, że w przypadku ryczałtowego odszkodowania w wysokości dwukrotności stosownego wynagrodzenia w przypadku naruszenia niezawinionego istnieją zdecydowanie mocniejsze podstawy do kwestionowania zgodności tego rozwiązania z Konstytucją, bowiem jest to „kara za niewinność”.
Wątpliwości te rozwiał Trybunał Konstytucyjny w wyroku zapadłym na skutek pytania prawnego zadanego przez Sąd Najwyższy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, umożliwienie zasądzenia dwukrotności wynagrodzenia za naruszenie autorskich praw majątkowych jest zgodne z Konstytucją RP.
Co ciekawe, w ustawie o ochronie baz danych zawarty jest analogiczny przepis umożliwiający żądanie naprawienia szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z bazy danych. Przepis ten nie był weryfikowany pod kątem jego zgodności z Konstytucją i obowiązuje w całości.
Autor: Agnieszka Iwaniuk, radca prawny, rzecznik patentowy
No Comments